SAHİH-İ MÜSLİM

Bablar – Konular – Numaralar  

EŞRİBE BAHSİ

<< 1991 >>

NUMARALI HADİS-İ ŞERİF:

 

28 - (1991) حدثني محمد بن رافع. حدثنا عبدالرزاق. أخبرنا ابن جريج. أخبرني موسى بن عقبة عن نافع، عن ابن عمر؛ أنه كان يقول:

 قد نهي أن ينبذ البسر والرطب جميعا. والتمر والزبيب جميعا.

 

{28}

Bana Muhammed b. Râfi' rivayet etti. (Dediki): Bize Abdurrezzâk rivayet etti. (Dediki): Bize İbn-i Cüreyc haber verdi. (Dediki): Bana Musa b. Ukbe, Nâfi'den, o da İbn-i Ömer'den naklen haber verdi ki, şöyle diyormuş:

 

Gerçekten koruk hurma ile olgun hurmanın beraberce ve kuru hurma ile kuru üzümün beraberce nebiz yapılması yasak edildi.

 

 

29 - (1991) وحدثني أبو بكر بن إسحاق. حدثنا روح. حدثنا ابن جريج. أخبرني موسى بن عقبة عن نافع، عن ابن عمر؛ أنه قال:

 قد نهي أن ينبذ البسر والرطب جميعا. والتمر والزبيب جميعا.

 

{29}

Bana Ebû Bekr b. İshak dahî rivayet etti. (Dediki): Bize Ravh rivayet etti.  (Dediki): Bize İbn-i Cüreyc rivayet etti. (Dediki); Bana Musa b. Ukbe, Nâfi'den, o da İbn-i Ömer'den, naklen haber verdi ki, şöyle demiş :

 

Gerçekten koruk hurma ile olgun hurmanın beraberce ve kuru hurma ile kuru üzümün beraberce nebiz yapılması yasak edildi.

 

 

İzah:

Bu hadîsin Câbir rivayetini Buhârî ile Nesâî «Eşribe» bahsinde; Ebû Katâde rivayetini Buhârî, Ebû Dâvud ve İbn-i Mâce «Eşribe»'de; Nesâî «Velîme» bahsinde muhtelif râvilerden tahric etmişlerdir.

 

Nebiz: Hurma ve kuru üzümden yapılan bir nevi hoşafdır. Buna lisânımızda bazı yerlerde tükenmez diyorlar ki, muhtelif meyveleri küpe veya fıçıya doldurarak üzerine su koymak suretiyle yapılır. Birkaç gün bekledikten sonra tükenmez kemâle gelir, Meyvaların tadı ve ekşisi suya çıkarak içilmesi hoş bir şerbet olur. îşte bu rivayetlerde bahsedilen nebîz budur. Görülüyor ki, Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) iki nev'i bir araya karıştırarak nebiz yapmayı yasak etmiştir. Kuru hurma ile kuru üzüm, kuru hurma ile yaş hurma, kuru hurma ile koruk hurma, yaş hurma ile koruk hurma karıştırılmıyacak, bunlardan yalnız bir tanesinden, meselâ; yalnız kuru hurmadan yahut yalnız kuru üzümden nebiz yapılabilecektir. Bunun sebebini ulemâ şöyle izah etmişlerdir: İki cins bir yere karıştırılınca tadı değişmeden hemen sarhoş etme hassası meydana çıkar, içen kimse onu müskir değil (sarhoş etmez), zannederek bilmeden içki içmiş olur. Buradaki yasaklama hakkında Nevevî şunları söylemiştir: «Bizim mezhebimizle cumhurun mezhebine göre buradaki nehiy keraheti tenzîhiyye içindir. Sarhoşluk vermedikçe nebîzi içmek haram değildir. Cumhur ulemâ buna kaildir. Mâlikiler'den bazısı haram olduğunu söylemiştir. Ebû Hanife ile bir rivayette Ebû Yûsuf: «Bunda bir kerahet ve bir beis yoktur. Çünkü tek başına bir nevî'den yapıldığında içilmesi helâl olan nebiz başka nev'ile karıştırıldığı zaman da helâldir.» demişlerdir. Cumhur, Ebû Hanîfe'nin bu sözünü reddetmiş: Bu şeriat sahibine muhalefettir, demişlerdir. Filhakika bunu yasaklayan sahih ve sarih hadîsler rivayet olunmuştur. Haram değilse mekruh olur.»

 

Hânefîler'den Aynî de şöyle demektedir : «Bu babda bir­kaç kavil vardır. Birinci kavle göre iki nev'i karıştırılarak yapılan nebiz haramdır. Bu kavil Ebû Musa El-Ensârî, Enes, Câbir, Ebû Saîd (Radiyallahu anh) hazeratı ile tabiinden Atâ' ve Tavus'dan rivayet olmuştur. İmam Mâlik ile İmam Şâfiî, İmam Ahmed, îshak ve Ebû Sevr'in mezhebleri de budur. İkinci kavle göre iki nevî'den yapılan karışımın sadece nebiz yapılması haramdır. Nebiz olduktan sonra hiç bir şey diğerinden fark edilmez. Bu anlaşılmaz kavil bazı Mâlikiler'den rivayet olunmuş­tur. Üçüncü kavle göre bu rivâyetlerdeki nehiy tenzih mânâsına hamledilmiştir. -Sarhoş etmedikçe haram sayılmaz. Nevevî’nin Şafiîler'in ve cumhurun mezhebi olarak gösterdiği kavil budur. Dördüncü kavle göre kuru üzüm nebizi ile kuru hurma nebizini karıştırarak içmekte beis.yoktur. Nehiy ancak beraberce nebiz yapılmaları hususundadır. Çünkü bunlardan biri diğerini takviye eder. Bu kavil Leys'den rivayet olmuştur. Beşinci kavle göre bu hususta hiç bir kerahet ve hiç bir beis yoktur. Ebû Hanîfe ile bir rivayette Ebû Yûsuf'un kavilleri budur. Nevevî cumhurun bu kavli reddettiğini ve bunun şeriat sahibine muhalefet demek olduğunu söylediklerini kaydetmiş ve : Bundan nehiy hususunda sahih ve sarih hadîsler sabit olmuştur. Haram olmazsa mekruh olur, demiştir.

 

Ben derim ki, bu yaptıkları bundan daha çok büyük bir imama karşı pek kötü bir cüretkârlıktır. Ebû Hanîfe bunu kendi re'yiyle söylememiştir. Onun bu hususta mesnedi bir takım hadislerdir...» Bundan sonra Aynî her türlü nebizin helâl olduğunu bildiren üç hadîs rivayet etmiştir. Bunların birinde Safıyye binti Atıyye şöyle demektedir : «Abdü'l-Kays kabilesinden bazı kadınlarla birlikte Âişe (Radiyullahu anha)'nın yanına girmiş, kendisine kuru hurma iîe kuru üzümden sual açtık da şunları söyledi: Ben bir avuç kuru hurma, bir avuç da kuru üzüm alır, bunları bir kaba koyar, yumuşatırdım. Sonra bu nebizi Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e sunardım.» Ayni bu hadîslerin istidlale elverişli olduklarını göstermek için râvilerden de bahsetmiştir.

 

Bazı rivayetlerde zikri geçen Zehv: Kızarmaya ve sararmaya başlamış hurma mânâsına gelir.

 

Curaş: Yemen'de bir beldenin ismidir.